Mensen zijn vaak nieuwsgierig naar de herkomst van hun achternaam. Ik ben daar geen uitzondering op. Er zijn tegenwoordig veel bronnen gedigitaliseerd en onderzoek kan nu gewoon vanachter je beeldscherm. In mijn geval was er al een familielid die in de jaren negentig had uitgezocht waar de naam Van Capelleveen vandaan komt. Nog makkelijker.
Deze mevrouw is J.A. Blok – van Capelleveen en zij deed uitgebreid onderzoek naar het ontstaan van de geslachtsnaam. In Rhenen, in de provincie Utrecht, lagen oorspronkelijk tussen de Grebbeberg en de Rode Haan vele percelen veenland, waar de eigenaren voor het turfvervoer gebruik van de Grift mochten maken. De Grift is een waterloop die is aangelegd door David van Bourgondië, een van de bisschoppen van Utrecht. In 1473 gaf hij opdracht tot het graven van een grift, dat later de Bisschop Davidsgrift heet. Het veen werd opgedeeld in stukken die als lot of blok werden aangeduid. Zo had men het Brouckhagense lot, het Middelwijkse lot en het Capelleveenlot.
De Grift kwam in 1481 gereed en al spoedig voeren er kleine scheepjes vanaf de Rijn binnen richting de Rhenense venen. De naam van dit type scheepjes was samoureus. Een deel van de venen die bewerkt werden, behoorden vanouds tot de kapel van het kasteel ter Horst te Achterberg. Deze venen waren als prebende bestemd voor de kanunniken van het kapittel van die kapel, die in het Karthuizer Klooster te Utrecht woonden. Genoemd veen nu, waaruit door deze kanunniken revenuen werden getrokken, werd daarom ook wel Capelle-prebendaten of Capellanenveen genoemd, later ’t Capelleveen. Dit Capelleveen lag voor het Santfoortschut, een houten waterkering. Dat lag ongeveer op de plaats waar tegenwoordig het natuurgebied de Hel zich uitstrekt, tussen de Rauweveldseweg en de Ketelweg in Rhenen. De Hel is de naam uit de oudheid wat zoiets kan betekenen als Noorden.
De naam Van Capelleveen is dus ontstaan als gevolg van wonen op of bij die venen. De familienaam zou ook een aanduiding geweest kunnen zijn van eigendom ter plaatste, een dienstbetrekking of een soortgelijke verhouding ten opzichte van de eigenaren of pachters van die venen.
Ik las in een artikel dat uit een onderzoek van de Duitse psycholoog Jochen Gebauer blijkt dat de meeste mensen hun naam erg waarderen. Bijzonder is dat we de afzonderlijke letters van onze voor- en achternaam over het algemeen mooier vinden dan andere letters uit het alfabet. We vinden de letters uit onze naam zelfs zo mooi, dat we ons er zo veel mogelijk mee omringen. Zo kiezen we vaker voor woonplaatsen, beroepen, partners en merken die op onze naam lijken dan je op basis van toeval zou verwachten. Zowel mijn voor- als achternaam begint met een C. Ben ik daarom zo blij met mijn werkplek op de afdeling Corporate Communicatie en mijn functie van contentmarketeer? En hoe plaats ik de keuze voor de woonplaats Heerenveen hierin?
Deze gegevens zijn overgenomen uit: Van het Capelleveen naar van Capelleveen, J.A. Blok – Van Capelleveen, 1997, Bilthoven.